တၢ်အါအါကလဲာ် အိၣ်ဟဲလၢထး
ယမုၢ်လၢ်ယဲလၢ ယကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တကွံသၣ်ဃိးဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, လၢတၢ်အံၤအလီၢ်န့ၣ်, ဖဲယအိးထီၣ် ပနံာ်ရိအထၢၣ်လၢ ပှၤဆှၢလီၤဆူယဟံၣ်န့ၣ်, ယထံၣ်ဘၣ် တကွံသၣ် အဖျၢၣ်ခံဆံန့ၣ်လီၤ. ယသ့ၣ်ညါထီၣ်တဘျီဃီလၢ ယတၢ်ဟဲသုးအိၣ်ဆိးဆူကီၢ်အ့ကလဲၣ် (England) အခီပညီန့ၣ် ကဘၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဆီတလဲတၢ်မၤလိာ်ဟံးန့ၢ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ ပီၣ် (pound) အလီၢ်န့ၣ်ဆူ ကံၣ်လိၣ် (kilo) န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢယကဘၣ်မၤလိာ်ဟံးန့ၢ် တကွံသၣ် သၢပီၣ်အလီၢ်န့ၣ်, ယမၤလိာ်လီၤဘၣ် သၢကံၣ်လိၣ် (နွံပီၣ်ဃၣ်ဃၣ်) န့ၣ်လီၤ.
တကွံသၣ်တဖၣ် အိၣ်အါအါကလဲာ်အဃိ, ဒ်သိးယကနီၤဟ့ၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒီးပှၤဂၤအဂီၢ်, ယတ့ထီၣ်ကိၣ်တကွံသၣ်တဘျုးဖျၢၣ်လၢ ယအီၣ်ဝံၣ်ဒိၣ်မးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲလၢယမၤလီၤကလဲတကွံသၣ်တဖၣ်အကတီၢ်, ယစးထီၣ်ဆိကမိၣ် ယတၢ်အိၣ်မူအဘၢၣ်ကဝီၤ အဂုၤအဂၤတဖၣ်, တၢ်အါအါကလဲာ်လၢယဒိးန့ၢ်အီၤတဖၣ်, တၢ်လၢယတမုၢ်လၢ်တ့ၢ်ဝဲအပူၤန့ၣ်ဒီး, တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအကျဲ ကိးဘိဒဲးန့ၣ် နဲၣ်ဆှၢက့ၤဝဲဆူယွၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖျါလၢ စီၤပီလူးအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိ ဒ်သိးအံၤ, လၢတၢ်ကွၢ်ထံဆိကမိၣ်က့ၤ ယွၤအတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါအါကလဲာ်လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤန့ၣ်လီၤ. အလံာ်ပရၢအခီၣ်ထံး တဘ့ၣ်ဆူ စီၤတံၤမသ့းအအိၣ်အပူၤန့ၣ်, စီၤပီလူး ဆိကတီၢ်တစိၢ်ဖိ ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်အဂ့ၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးအတၢ်အိၣ်မူ လၢအတချုးထံၣ်ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး, ဒီး ၁ တံၤ ၁:၁၁…
ယွၤဧၢ, ဃုကွၢ်ထံယသးတက့ၢ်
လၢကီၢ်စ့ကဖီ ပနံာ်ဖှိၣ်ကျးဖးဒိၣ် အကျးသွဲတဖျၢၣ်န့ၣ်, ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤ တၢ်အီၣ်တၢ်အီအတၢ်လီၤဆှုလီၤပလ့ၤအဂီၢ်, တၤသူတၤသၣ်ဒီးတၢ်ဒိးတၢ်လၣ်လၢအက့ၢ် အဂီၤတဖျါဂ့ၤတစဲးတဖၣ်န့ၣ် မၤစှၤလီၤဝဲအပှ့ၤ, ဒီးဆါလီၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတနံၣ်အတီၢ်ပူၤ, တၢ်တိာ်ကျဲၤအသီတမံၤအံၤ အုၣ်ခီၣ်က့ၤတၢ်အီၣ်တၢ်အီအတယၢၢ်အါန့ၢ် ၈၅၀ တၣ် (tons) (၇၇၁,၀၀၀ ကံၣ်လိၣ်ကရဲၢ်) န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်တၢ်လၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်, တၢ်အီၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်လၢတၢ်ပာ်ပနီၣ်အနီၣ်ထိၣ် အတထီၣ်ဘးအဃိ ကဘၣ်တၢ်တၢၤကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. တယံာ်ဘၣ်န့ၣ်, ပှၤပှ့ၤအီၣ်တၢ်ဖိတဖၣ် သ့ၣ်ညါထွဲဝဲဒၣ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖျါလၢခိတဖၣ်- တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်လၢအဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, ဒီးက့ၢ်ဂီၤလီၤတိၢ် လီၤဆီတဖၣ်န့ၣ်, တမၤစှၤလီၤဝဲဒၣ် တၢ်အဝံၣ်အဘဲ, ဒီးတၢ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါအလုၢ်အပှ့ၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အိၣ်ဖျါလၢခိန့ၣ် ထီဘိတစံၣ်ညီၣ်တဲာ်တၢ်လၢအအိၣ်လၢအညါပူၤန့ၣ်ဘၣ်.
၁ ရှမူၤ ၁၆:၁ ပာ်ဖျါဝဲ ဝံစီၤရှမူၤအ့လး မၤလိန့ၢ်တၢ်တမံၤဃီ ဒ်သိးအံၤ, ဖဲယွၤမၢလီၤအီၤ, လၢကလဲၤဖှူပှၤအံၣ်စရ့လးအစီၤပၤလၢခံတဂၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲစီၤရှမူၤအ့လး ထံၣ် စီၤယံးရှဲအဖိဝဲၢ်ကိ စီၤအလံအာ်, ဒီးဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပှၤတဂၤအံၤကမ့ၢ်ယွၤ ဃုထၢပာ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်, အဆၢဖိ ၇ န့ၣ် ယွၤစံးဝဲဒၣ်လၢ, “အမဲာ်အက့ၢ် အဂီၤ, ဒီးအနီၢ်ထီန့ၣ်ကွၢ်တဂ့ၤ.. ပှၤကညီကွၢ်ပှၤအမဲာ်,…
ယဘၣ်ဃးကစီဒီဧါ
အကတၢၢ်န့ၣ် မုၣ်ဂဲၤဒိ ဆဲၣ်လံၣ် ဖံ (Sally Field) အသးကလၢၢ်ဘၣ် တၢ်လၢပဝဲကိးဂၤဆၢဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲ ၁၉၈၅ နံၣ်န့ၣ် အဝဲဒိးန့ၢ် အီၣ်စကၣ် (Oscar) ခံဘျီတဘျီ, ဒီးဖဲတၢ်တူၢ်လိာ်ခိၣ်ဖးအကတီၢ်, ဘၣ်ကတိၤလီၤတၢ်န့ၣ် စံးဝဲ, “တၢ်လၢယဆၢမိၣ်န့ၢ်သးလီတ့ၢ်တၢ် အါန့ၢ်တၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲသုတၢ်ပာ်ကဲန့ၣ်လီၤ. ဖဲယဒိးန့ၢ် အီၣ်စကၣ် အခီၣ်ထံးတဘျီန့ၣ်, ယသးတကလၢၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးအံၤ န့ၣ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ်လၢတၢ်တဘျီအံၤန့ၣ်ဒီး ယသးကလၢၢ်ဘၣ်လံန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်အကတီၢ်အံၤန့ၣ်ဒီး, သုဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးယၤန့ၣ်, ယသမၢအလီၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ.”
ပှၤအဲၤသံအီးပးဖိ ပှၤဒ့ဒံၣ်တဂၤစ့ၢ်ကီး ဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤအဃိ ကမၢကမၣ်ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်အမ့ၢ်ပှၤတခီဘီမုၢ်ဖိ, ဒီးပှၤဒ့ဒံၣ်ဖိတဂၤအသိးန့ၣ် ကနုာ်လီၤဆူကစၢ်ယွၤအတၢ်လူၢ်ဟံၣ်, ဆူတၢ်လီၢ်စီဆှံန့ၣ် ဘၣ်တၢ်တြီဃာ်အီၤအဃိန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ်ဖဲ အ့း ၂:၁၁-၁၂, ၅ မိၤရှ့ ၂၃:၁). ဘၣ်ဆၣ်, ဆၢမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကဘၣ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. မၤ ၈:၂၇ ပာ်ဖျါဝဲ, ဖဲအလဲၤဝဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအတၢ်လဲၤ ဆူဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်ဝံၤန့ၣ်ဒီး, ဘၣ်ဟဲက့ၤကဒီးဝဲလၢ တၢ်တမံသူၣ်မံသးအပူၤအကတီၢ်န့ၣ် စီၤဖံလံးပူး ထံၣ်လိာ်အသးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤအဲၤသံအီးပးဖိတဂၤအံၤ…
တၢ်မၤ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်
ဖဲ ၁၈၀၀ အနံၣ်, နံၣ်အဆိတဖၣ်အပူၤ, လၢဝ့ၢ်လိဒိၣ် ပိာ်မုၣ်အဃိာ်တဖျၢၣ်အပူၤ တၢ်အိၣ်အသးတဖၣ်န့ၣ်, မၤဖုးမၤပျီၢ် အဲလံၤစဘဲး ဖရဲ (Elizabeth Fry) ဒိၣ်ဒိၣ် ကလဲာ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤပိာ်မုၣ်တဖၣ်ဒီးအဖိတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်အိၣ်ဆိးပှဲၤကတံာ်, ဒီးဘၣ်မံဖှိၣ်ဝဲလၢ လၢၢ်ဖုဒါအခုၣ်တဖၣ်အလိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်တဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ လီၢ်မံလီၢ်ဒါအပိးအလီတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ်, မ့မ့ၢ် သံးတကလုာ် (gin) န့ၣ် ဟဲယွၤလီၤဝဲ လၢထံပီၤအနိးတတီၤန့ၣ်လီၤ. အဲလံစဘဲး ဖရဲ လဲၤအိၣ်သကိး ဃိာ်အံၤလၢ အါနံၣ်အါလါ အတီၢ်ပူၤ, ဒီးစးထီၣ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်လဲလိာ်, ခီဖျိလၢတၢ်ဟ့ၣ် တၢ်ကူတၢ်သိးတဖၣ်, တၢ်အိးထီၣ်ကၠိတဖျၢၣ်, ဒီးတၢ်သိၣ်လိလံာ်စီဆှံန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအါဒံအါဂၤ ထံၣ်ဝဲဒၣ်လၢ အတၢ်လုၢ်ဘၢတၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်အတၢ်အဲၣ်လဲၤအိၣ်သကိး အဝဲသ့ၣ်, ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အတၢ်ကစီၣ်လၢ အဖျါဆှံမးတဖၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အပူၤန့ၣ်, အဝဲအိၣ်မူမၤထွဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးအတၢ်ကွဲမုာ်လၢ တၢ်မၤတၢ်ခ့တၢ်ပှၤအတၢ်မၤဆူ ပှၤလၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မး ၂၅:၄၆ အပူၤန့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်တၢ်အဒိ, လၢကစၢၢ်သ့ၣ်စၤယံးအလိၤ, ဖဲကစၢ်ခရံာ်စံးကတိၤပာ်ဖျါဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်အစိၤအကတၢၢ် တၢ်ကမၤအသးတဖၣ်အကျါ ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်တူၢ်လိာ်မုာ်, “ပှၤအတီအလိၤတဖၣ်န့ၣ်,…
ဘၣ်ကတာ်သးလၢခၠီးကလဲးအပူၤ
လၢကီၢ်စဲၣ် ပဲၣ်စဲၣ်ဘ့နံယၢၣ် (Pennsylvania), ဖဲမါစ် (Mars) တၢ်မၤခၠီးကလဲးအတၢ်မၤလီၢ်န့ၣ်, ပှၤမၤတၢ်ဖိခံဂၤ လီၤတဲာ်ဆူ ခၠီးကလဲး ထးဝါဒၢဖးဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးန့ၣ်, တၢ်ကမၤအသး ဒ်တၢ်ကတိၤနံၤတၢ်အဂ့ၢ်, ဒီးကမ့ၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအမုာ်တမံၤသ့ၣ်သ့ၣ်လၢ ပှၤအဲၣ်ခၠီးကလဲးတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤခံဂၤအံၤန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတအိၣ်ဝဲဘၣ်ဆၣ်, အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်အိၣ်ဆိးလၢ ခၠီးကလဲးအကျါ တုၤလၢ အယီၢ်ဒ့, ဒီးကဟးထီၣ်ကွံာ် အတၢ်ဒၣ်ဝဲတသ့လၢၤဘၣ်. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ်, ပှၤမၤပံာ်မ့ၣ်အူတဖၣ် ဘၣ်မၤထူၣ်ဖျိထးဝါဒၢဖးဒိၣ်အကပၤ ဒ်သိးကမၤထူၣ်ဖျဲးအဝဲသ့ၣ် န့ၣ်လီၤ.
ဖဲဝံယံးရမံယၤ ဘၣ်တၢ်စဲၤလီၤအီၤဆူ တၢ်ပူၤအခံဒး လၢအအိၣ်ပှဲၤဒီးကပံာ်န့ၣ်ဒီး, အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ တမ့ၢ်တၢ်အမုာ်အလၤလၢအဂီၢ်န့ၣ်ဘၣ်. ယံး ၃၈:၃ ပာ်ဖျါဝဲ, တယံာ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢ “တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤကွံာ်ဝ့ၢ်အံၤလၢဘၤဘူလိၣ်အစီၤပၤအသုးမုၢ်အစုပူၤသပှၢ်တၢၢ်” အဃိ, ဒ်အမ့ၢ်ပှၤဘၣ်စိာ်တၢ်ကစီၣ်တဂၤ ဆူယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢဝ့ၢ်ယရူၤရှလ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, ဝံဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒ်သိးကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢဝ့ၢ်အံၤ အဆိအချ့န့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၄ ပာ်ဖျါဝဲ စီၤပၤစံးဒကံယၤ အပဒိၣ်ဖးဒိၣ်တနီၤ ဃ့မၤသံ ဝံယံးရမံၤယၤ, ဒီးစံးဝဲလၢ ဝံအတၢ်ကတိၤတဖၣ် “မၤစၢ်လီၤဝဲ ပှၤသုးဖိအစု” အဃိန့ၣ်လီၤ. အဆၢဖိ ၆…
